آرتروز مفصل شانه چیست و چگونه درمان می شود؟

آرتروز یا ساییدگی مفصل شانه به دلیل فرسوده شدن غضروف مفصلی ایجاد می شود . مفصل شانه از سر استخوان بازو و حفره Glenoid که قسمتی از استخوان Scapula یا کتف می باشد تشکیل شده است . این مفصل، یک مفصل کروی است که مسئول حرکات شانه می باشد . در فرد سالم سر استخوان بازو و حفره Glenoid از یک غضروف نرم که اجازه حرکت مفصل در تمام جهات را می دهد تشکیل شده است . این غضروف به عنوان جذب کننده ی ضربه های وارده به شانه نیز عمل می کند . در زمان ایجاد آرتروز مفصلی قسمتی از غضروف که در اطراف حفره Glenoid قرار گرفته و به نام Labrum شناخته می شود در اثر تخریب و فرسایش لاغر شده و یا به طور کامل از بین می رود . در این مقاله قصد داریم به مطالبی نظیر ذیل بپردازیم .

• ورزش برای آرتروز شانه
• آرتروز شانه و گردن
• علائم آرتروز شانه چیست
• درمان آرتروز شانه و گردن
• آرتروز شانه چپ
• روماتیسم شانه
• راه درمان غضروف شانه
• آیا امکان درمان گیاهی آرتروز شانه وجود دارد؟

علاوه بر این، در اثر آرتروز ممکن است لایه غضروفی در ناحیه سر استخوان بازو فرسوده شود . ساییدگی غضروف ها و استخوان های دو طرف شانه می تواند سبب درد،  التهاب و سفتی مفصل شود . وقتی دو استخوان بدون غضروف بر روی هم می لغزند استئوفید یا خارهای استخوانی تشکیل می شود این خارهای استخوانی یک فرآیند طبیعی جهت جبران غضروف از دست رفته است . این خارهای استخوانی ممکن است بزرگتر شده و سطح مفصلی را به طور کامل بپوشاند .

علائم آرتروز مفصل شانه

آرتروز شانه ممکن است زیاد شایع به نظر نرسد اما سالیانه افراد بسیاری را درگیر می کند، این بیماری که باعث تخریب مفصل شانه می شود ، در پی فرسایش و تخریب تدریجی غضروف مفصل شانه در اثر حرکات تکراری و یا وارد شدن فشار بیش از حد به آن ایجاد می شود. این عارضه همراه با درد و التهاب همراه است که انجام امور روزمره را برای فرد به خصوص افرادی که پشت میز نشین هستند را با دشواری همراه می سازد.

همانطور که می دانید ، نقش مهم غضروف ها در بدن بر کسی پوشیده نیست، این غضروف ها هستند که از بافت های مهم هر مفصل و فشارهایی که به آن وارد می شود مراقبت می کنند و سلامت آن را تضمین می کنند. غضروف ها شوک ها و فشارهای وارده به مفصل را کنترل و تحمل می کنند تا فشاری به استخوان ها وارد نشود ، وجود غضروف ها همچنین برای حرکت طبیعی استخوان ها در محل مفصل ضروری است و در صورتی که آسیب ببیند و یا ساییده شود مشکلاتی را برای بیمار به همراه دارد. فرد مبتلا به آرتروز شانه با درد و التهابی که به همراه دارد دچار خشکی و سختی تحرک در این قسمت خواهد شد. سایر علائم آسیب مفصل شانه شامل موارد زیر است :

• فرد در هنگام حرکت دادن شانه ها احساس درد و خشکی می کند
• در قسمت شانه اجساس گرمی و سوزش می کند
• شانه ها ملتهب می شوند
• شانه فرد در هنگام لمس و فشار دچار حساسیت می شود
• درد قسمت شانه ب اندام هایی مانند بازو، آرنج و دست ها انتشار می یابد
• فرد برای انجام حرکات شانه دچار محدودیت می شود
• اختلال در عملکرد مناسب مفصل شانه
• خشکی و سفتی شانه که سبب کاهش انعطاف پذیری آن می شود.
• ضعف و آتروفی عضلات شانه
• تشدید درد هنگام بالا بردن دست ها به بالای سر
• شنیده شدن صدا از مفصل هنگام حرکت دادن آن

مفصل شانه پرتحرک ترین مفصل بدن است و به همین دلیل ریسک آسیب دیدگی و بروز مشکلاتی همچون آرتروز در آن نیز بالا است.

فرسایش تدریجی غضروف شانه در اثر روند طبیعی افزایش سن و همچنین حرکات تکراری شانه و حتی ضرب دیدگی شانه از مهم ترین عواملی هستند که ریسک بروز آرتروز شانه را افزایش می دهند.

ابتلا به آرتروز شانه در خانم های مسن بیشتر از مردان است و آن هم ممکن است به دلیل اموری که در منزل انجام می دهند باشد . اما ممکن است حتی بدون هیچ دلیلی این آسیب در ناحیه مفصل شانه ایجاد شود.

درد و التهاب مفصل شانه ، خشکی شانه و کاهش دامنه حرکتی آن از جمله مهم ترین علائم این بیماری هستند که مبتلایان گزارش می دهند.

آناتومی مفصل شانه

اصولا شانه یک مفصلی است که بالاترین میزان حرکت و چرخش در مفاصل بدن انسان دارد و طبیعتا می تواند مفصلی باشد که در عین حال به دلیل کارآیی بالا، آسیب پذیری بیشتری هم داشته باشد . مفصل شانه مستقیما به اسکلت بدن متصل نیست و توسط یکسری از رباط های که از آن عضلات منشا می گیرند . همین طور استخوان کتف از پشت و استخوان ترقوه از جلو و استخوان بازو از کنار عملا این سه عنصر مفصل شانه انسان را تشکیل می دهند .

یکی از علل شایع درد شانه ، آرتروز مفصل می باشد . که طبیعتا در حرکات شانه محدودیت ایجاد می کند و بعضی از حرکات دردناک است و درمان های خاص خود را به همراه دارد .

علل بروز آرتروز شانه

استفاده بیش از اندازه و بدون ملاحظه از عضلات شانه ممکن است که باعث آسیب رسیدن به آن شود. معمولا کارهایی که فشار و کارکرد زیادی روی مفاصل شانه داشته باشند این بخش را آسیب پذیر می کنند. مثلا انجام حرکت های تکراری و بدون وقفه در قسمت شانه از جمله مواردی است که در طولانی مدت می تواند باعث آتروز این ناحیه شود. همچنین اگر این قسمت دچار آسیب هایی در اثر ضربه یا تصادف شود و درمان مناسبی برای آن در نظر گرفته نشود ممکن است در آینده مبتلا به آرتروز شانه شود. مواردی مانند التهاب تاندون ها و یا برخی بیماری های مادرزادی هم در بروز آن نقش دارند. از مهم ترین عوامل بروز این بیماری افزایش سن و کاهش قدرت عضلات هم جوار است که می تواند در ادامه باعث آسیب رسیدن به مفاصل و استخوان ها شود.

• حرکات تکراری شانه مهم ترین عامل در بروز آرتروز شانه است.
• استفاده بیش از حد از مفصل شانه
• آسیب دیدگی شانه در اثر وارد شدن ضربه
• التهاب تاندون های شانه
• ناهنجاری های مادرزادی مفصل شانه مانند تنظیم نبودن صحیح استخوان ها
• وارد شدن فشار غیر طبیعی و بیش از حد به مفصل شانه
• افزایش سن با افزایش آسیب پذیری مفاصل و کاهش انعطاف آن ها همراه است نیز از دیگر عوامل موثر در افزایش خطر ابتلا به آرتروز شانه است.
• ابتلا به برخی بیماری ها مانند آرتریت روماتوئید و نقرس نیز ریسک بروز این بیماری را افزایش می دهند.
• سابقه خانوادگی ابتلا به آرتروز مفاصل بدن

حرکات شانه

در معاینه حرکات مفصل شانه باید مشخص نمود چه میزان از این حرکت در مفصل گلنوهومرال و چه میزان به علت چرخش استخوان کتف انجام می شود . برای افتراق دقیق این دو حرکت می توان نیمه تحتانی استخوان کتف را با دست نگه داشت تا بتوان میزان حرکت استخوان کتف را مشخص نمود . در حالت طبیعی، تقریبا نیمی دیگر با چرخش استخوان کتف انجام می شود . بیماری های شانه عموما بیشتر باعث محدودیت حرکات مفصل گلنوهومرال می شوند تا محدودیت حرکت استخوان کتف . اگر مفصل گلنوهومرال به صورت طبیعی تا پس از جراحی جوش داده، ثابت شود، ابداکشن شانه تا زاویه 60 یا 80 درجه، تنها با چرخش و حرکت استخوان کتف امکان پذیر است .

روش های درمان آرتروز مفصل شانه

آرتروز مفصل شانه یک بیماری التهابی است که در آن بافت های مفصل شانه تخریب می شوند. این بیماری اغلب با درد و سفتی در مفصل شانه، کاهش محدودیت حرکت و تورم مفصل همراه است. روش های درمانی برای آرتروز مفصل شانه عبارتند از:

۱- فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی به منظور تقویت عضلات و بهبود حرکت مفصل شانه می‌تواند مفید باشد.

۲- داروها: داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) می توانند درک درد و التهاب را کاهش دهند. همچنین در موارد شدیدتر، کلیکوزامین و گلوکوزامین نیز معمولاً مورد استفاده قرار می گیرند.

۳- تزریقات: از جمله تزریقات هیالورونیک اسید، کورتیزون و پلاکت ریچ تراپی برای کاهش التهاب مفصل استفاده می شود.

۴- جراحی: در موارد شدیدتر، جراحی از جمله جراحی تعویض مفصل یا آرتروسکوپی به عنوان روش های درمانی آخرین راه حل قرار می گیرد.

مهم است برای هر فرد با آرتروز مفصل شانه، نوع و شدت بیماری خود را با پزشک خود مشورت کرده و برنامه درمانی مناسب برای خود را تعیین کند.

درمان آرتروز مفصل شانه با جراحی

درمان آرتروز مفصل شانه با جراحی، در مواردی که سایر روش های درمانی موثر نبوده‌اند و یا بیمار به دلیل شدت حالت خود از جراحی استقبال می کند، صورت می‌گیرد. جراحی هایی که برای درمان آرتروز مفصل شانه به کار می‌روند، شامل موارد زیر می‌شوند:

۱- جراحی تعویض مفصل: در این روش، مفصل شانه دچار آسیب و تخریب قابل توجهی شده است و به جای آن، مفصل مصنوعی (پروتز) جایگذاری می‌شود.

۲- آرتروسکوپی: این روش جراحی، با استفاده از ابزارهای ریز و فیبرواسکوپ، به منظور برطرف کردن تخریب و درد در مفصل شانه انجام می‌شود.

۳- جراحی رفع ترافیک کمربندی: در برخی موارد، رفع ترافیک کمربندی (Subacromial Decompression) از طریق جراحی، به منظور کاهش درد و بهبود حرکت مفصل شانه انجام می‌شود.

قبل از تصمیم گیری برای جراحی، پزشک شما باید نوع و شدت آرتروز مفصل شانه شما را ارزیابی و خطرات و مزایای هر روش جراحی را با شما بررسی کند. همچنین، پس از جراحی، فرایند بازگشت به فعالیت های روزمره و تمرینات فیزیوتراپی برای بهبود حرکت مفصل شانه بسیار مهم است.

جهت کسب اطلاعات بیشتر به جراح ارتوپد خوب در تهران مراجعه نمایید.

برخی از خدمات دکتر بهنام نصیری :