التهاب تاندون یا تاندونیت، به التهاب پیوند اصلی بین استخوان ها و عضلات گفته می شود و اغلب درتمام اندام رخ می دهد، که باعث درد شدید در آن قسمت آسیب دیده می شود. دو نوع پارگی تاندون وجود دارد. پارگی تاندون جزئی که فقط به بافت آسیب می رساند. و پارگی تاندون کلی که پارگی یا سوراخ کامل را شامل می شود. از علل مهم پارگی تاندون ها، تخریب و آسیب دیدگی می باشد. تشخیص پارگی تاندون ها باید هرچه زودتر انجام شود.
تاندون چیست؟
تاندون ها بافت هایی هستند که شکل آن ها شبیه به رشته های نازک بوده و برای اتصال استخوان به ماهیچه در بدن وجود داند. این تاندون ها مقاومت بالایی در مقابل کشش دارند. تاندون ها به طور کلی از کلاژن ساخته شده اند و که این ساختار رشته ای به طور موازی کنار هم قرار دارند. تاندون ها شبیه به طناب بوده و سفید رنگ می باشند و می توانند در اندازه های متفاوتی با طول و ضخامت متفاوت باشند.
تفاوت رباط با تاندون در این است که رباط باعث اتصال دو استخوان به هم است اما تاندون باعث اتصال یک ماهیچه به استخوان است.
علائم پارگی تاندون
پارگی تاندون می تواند در نواحی مختلفی از بدن با نشانه های مختلفی رخ دهد که در ادامه با بیان این نواحی به علائم مختلفی که پارگی تاندون در هر ناحیه خواهد داشت، که معمولا در بین آن ها درد و تورم و محدودیت حرکت مشترک است می پردازیم:
- پارگی تاندون پا
- پارگی تاندون شانه
- پارگی تاندون آرنج
- پارگی تاندون آرنج
- پارگی تاندون دست
- پارگی تاندون زانو
- پارگی تاندون آشیل
- پارگی تاندون مچ پا
زمان وقوع آسیب می تواند بسیار دردناک باشد و ناحیه آسیب دیده به شدت درد می گیرد. معمولاً زمانی که بیمار بخواهد پایش را حرکت دهد یا روی آن بایستد، درد بیشتری را تجربه می کند. ناحیه آسیب دیده معمولاً ورم کرده و قرمز یا کبود می شود و ممکن است نواحی اطراف آن گرم تر از حالت عادی شود. بیمار معمولاً از انجام حرکاتی که پیش از این به راحتی انجام می داده، باز می ماند و هنگام ایستادن، احساس خستگی و لرزش می کند.
فرد معمولا در ناحیه شانه دچار تورم می شود که معمولا درد نیز همراه این تورم است. گاهی از شدت درد و ورم فرد نمی تواند شانه خود را تکان دهد و یا زمانی که دستش را به عقب یا بالا دراز کند درد خیلی شدیدی احساس خواهد کرد. که گاهی این درد صدای شکستن قلنج هم می دهد.
زمانی که تاندون آرنج پاره شود در این قسمت درد و تورم به همراه کبودی وجود خواهد داشت. گاهی این مشکل با چرخش آرنج به بیرون بوده و درد آن قدر زیاد است که فرد نمی تواند آرنج خود را خم کند یا حتی با کوچکترین لمس در ناحیه فرد دچار درد می شود.
زمانی که تاندون آرنج پاره شود در این قسمت درد و تورم به همراه کبودی وجود خواهد داشت. گاهی این مشکل با چرخش آرنج به بیرون بوده و درد آن قدر زیاد است که فرد نمی تواند آرنج خود را خم کند یا حتی با کوچکترین لمس در ناحیه فرد دچار درد می شود.
پارگی این تاندون سبب ناتوانی در حرکت انگشت ها می شود و زمانی که فرد انگشتان خود را خم می کند به شدت احساس درد خواهد کرد. البته این درد گاهی با تورم نیز همراه است. گاهی نیز پارگی تاندون مربو به مفصل یک انگشت بوده و در انتهای همان انگشت شاهد ورم خواهید بود.
زمانی که دچار پارگی تاندون زانو می شوید این درد فعالیت زانو را محدود کرده و سبب احساس درد در ناحیه زیر و جلوی زانو می شود. معمولا افراد پس از بیدار شدن بیشتر احساس خشکی زانو دارند و این یکی از علائم رایج است. افرادی که دچار آسیب تاندون زانو هستند احساس خشکی در این ناحیه دارند.
پارگی این تاندو با دردی همراه است که معمولا شدید بوده و فروکش می کند و به نواحی دیگری مانند ساق پا و ران منتقل می شود. از جمله علائم پارگی تاندون آشیل کبودی در پاشنه پا به همراه ورم است و فرد عموما نمیتواند روی پاشنه یا پنجه پا بایستد و در مجموع راه رفتن برای فرد دشوار خواهد شد.
معمولا علائم این پارگی درد و ورم مچ پا بوده و می تواند سبب شود فرد به سختی را برود. زمانی که این افراد راه می روندمتوجه لنگان بودن آن ها خواهیم شد. افراد گاها مشاهده می کنند که مچ پای آن ها بیرون آمده است که این نیز برگرفته از تورمی است که در مچ پا وجود دارد.
علل پارگی تاندون ها
پارگی تاندون ها بسته به محل رخ دادن آسیب دارای علت های مختلفی می باشند. علت هایی که وجود دارند می توانند از گذشته باقی مانده باشند یعنی در اثر یک در رفتگی یا شکستگی که در گذشته برای فرد ایجاد شده ه و به طور کامل جوش نخورده است ایجاد شوند و یا با یک زمین خوردن، فشار به ناحیه و دیگر مشکلات اتفاق بیافتند. گاهی یک ضربه محکم می تواند در ایجاد پارگی تاندون نقش داشته باشد.
علت های جالبی که سبب پارگی تاندون می شوند:
برای مثال پوشیدن هر روزه ی کفش پاشنه بلند می تواند سبب پارگی تاندون آشیل شود.
همچنین تایپ کردن یا چکش زدن به صورت مداوم و برای مدت طولانی بدون استراحت می تواند سبب پارگی تاندون دست شود.
بعضی از زمین خوردن ها می تواند پارگی تاندون مچ پا را در پی داشته باشد.
ورزش های پرشی می توانند باعث پارگی تاندون زانو شوند.
برداشتن وسایل سنگین می تواند به تادون آرنج ضربه بزند.
تشخیص پارگی تاندون ها
اگر بیمار در صورت قرار دادن کمپرس آب سرد، بر روی قسمتی که پارگی تاندون در آن ایجاد شده، بهبودی پیدا نکرد و درد او بیشتر و حادتر شد، باید حتما به پزشک و یا متخصص مراجعه نماید و از انجام حرکات ورزشی سنگین و فعالیت های فیزیکی روزمره حد الامکان اجتناب نماید.
پزشک معالج بعد از صحبت در مورد علل پارگی تاندون ها، بعد از بررسی تاندونیت اقدام به تشخیص و درمان پارگی ایجاد شده، می نماید.
تشخیص پارگی در ابتدا با معاینه بالینی و فیزیکی صورت می گیرد. سپس به تجویز اشعه یا تصویر بر اساس محل پارگی اقدام می نماید. آزمایش سوزن Needle test که متخصص با یک سوزن از راه پوست به داخل تاندون آشیل بالاتر از جایی که حدس می زند پاره شده باشد، فرو می کند و سپس قسمت آسیب یا پاره شده را تکان می دهد، در صورت سلامت تاندون، انتهای بیرونی سوزن به بالا و پایین می رود ولی در صورت پاره بودن تاندون آشیل با حرکت دادن قسمت مذکورسوزن به بالا و پایین نمی رود.
آزمایش دیگر فشار است. پزشک دستگاهی را که با آن فشار خون بیماران را می گیرند به دور قسمت پاره قرار می دهد و آن را تا نیمه از هوا پر می کند. در صورت سلامت تاندون، با حرکت دادن آن ناحیه به بالا و پایین باید مقدار فشاری را که دستگاه نشان می دهد، کم و زیاد شود و در صورت پاره بودن تاندون این فشار با حرکت تغییر نمی کند. برای تشخیص پارگی تاندون، آزمایش های دیگری مانند: آزمایش نمونه خون، رایوگرافی، سونوگرافی، تست تامسون، تصویر برداری با اشعه ایکس، MRI، ارتوپدی و… وجود دارد.
تشخیص پارگی تاندون ها ، باید زود اقدام شود و شرط موفقیت آمیز بودن ترمیم پارگی تاندون، رعایت دستور العمل هایی است که پزشک یا ارتوپد تجویز نموده است. اگر تشخیص یا درمان دیر اقدام شود، به هم پیوستن مجدد بافت ها بسیار دشوار خواهد شد و جای زخم بزرگ و باعث کاهش جریان خون در بیمار می شود. انجام جراحی و یا فیزیوتراپی منظم و مستمر پس از تشخیص، این عارضه را درمان می نماید.که پزشک معالج معمولاً براساس پارگیهای کامل و یا جزئی بهترین روش را انتخاب می نماید. اما پارگی ناقص و جزیی تاندون را می توان بدون نیاز به جراحی و با روشهای محتاطانه درمان کرد.
درمان
درمان پارگی تاندون پا بستگی به درجه آسیب ، سلامت کلی بدن و آمادگی جسمی فرد دارد. در هر صورت درمان های زیر به بیمار پیشنهاد می شود:
استراحت : بهتر است مدتی از انجام فعالیت های بدنی که به ناحیه آسیب دیده فشار وارد می کند، خودداری کنید.
کمپرس آب یخ : کمپرس آب یخ می تواند جهت رفع درد و ورم ناحیه آسیب دیده تا حدی موثر باشد. مقداری یخ داخل یک کیسه قرار داده و دور آن حوله یا پارچه ای ببندید.درست پس از وقوع آسیب به مدت 20 دقیقه روی محل قرار دهید. و همچنین 3 تا 4 بار در روز تکرار کنید. از گذاشتن یخ مستقیماً روی محا خودداری کنید. پس از بهبودی کامل بهتر است برای مدتی جهت اطمینان، بعد از انجام فعالیت ورزشی، از کمپرس آب یخ استفاده کنید.
مصرف دارو های ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) : داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن می توانند از شدت درد و ورم پس از آسیب بکاهد. دوز مصرفی مناسب و مدت زمان مورد نیاز جهت مصرف دارو، توسط پزشک تجویز می گردد.
آتل یا گچ گرفتن : پزشک در قدم اول اقدام به تشخیص پارگی تاندون ها می نماید .احتمالاً جهت ثابت نگه داشتن پا و بهبود سریعتر، پیشنهاد بستن آتل می دهد و یا پا را گچ می گیرد.
تزریق کورتون : تزریق کورتون از التهاب و درد ناحیه آسیب دیده می کاهد. پزشک می تواند نوع و میزان کورتون مورد نیاز را برای بیمار تجویز کند.
فیزیوتراپی و نرمش : نرمش هایی که باعث کشش ماهیچه های ساق پا شوند می توانند در روند بهبودی موثر باشند. برای شروع، یک فیزیوتیراپ به بیمار آموزش های لازم را جهت انجام صحیح حرکان کششی می دهد.
جراحی : در صورتی که تاندون پا کاملاً گسسته باشد و درد و ورم در ناحیه پشت پا ادامه داشته باشد، برای ترمیم یا تعویض تاندون پا جراحی تنها راه درمان است. همچنین جراحی به منظور برداشتن بافت ملتهب اطراف تاندون یا تغییر وضعیت ماهیچه یا استخوان که تاندون به آن وصل است، پیشنهاد می گردد.
نتیجه گیری
اگر با خواندن علائم و نشانه های پارگی تاندون متوجه شدید شما نیز ممکن است دچار این عارضه باشید می توانید به بهترین متخصص ارتوپد مراجعه کرده و درمان را آغاز کنید.